8η Οικογιορτή Καστοριάς 30/8/2025 .
(Παρέμβαση μου σε εκδήλωση - του «ΑΙΓΙΛΟΠΑΣ» για τον «παραδοσιακό» σπόρο και τις προσπάθειες του Δικτύου για την διάσωση, διατήρηση, αναπαραγωγή και επανάχρηση του στην διατροφή μας)
Α μέρος:
Τι υπάρχει αποθηκευμένο σε ένα σπόρο;(ο σπόρος είναι ζωντανός αλλά σε ύπνο)
α) Ενέργεια (λάδι, άμυλο, ζάχαρα, βιταμίνες…) που χρειάζονται σαν μια αρχική δύναμη για να ξεκινήσει να φυτρώνει (και που επίσης ζώα και άνθρωποι τρέφονται…)
Το ίδιο το φυτό στη συνέχεια όταν βγάλει τα πρώτα φύλλα τρέφεται με μια διαδικασία που ξεκινά από την «ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ*», και φτιάχνει κορμό, φύλλα καρπούς που περιέχουν τους σπόρους για την επομένη γενιά φυτών.
β) Tαυτότητα γενετική (DNA). (Από ένα φασόλι θα φυτρώσει μια …….. η πληροφορία αυτή προέρχεται από τους γονείς)
γ) Μια πολύ μεγάλη παρακαταθήκη μικροοργανισμών (που είναι εργαλεία και συνεργάτες για όλη τη ζωή του φυτού ).
Αυτό λέγεται «ΜΙΚΡΟΒΙΩΜΑ»!
Τι είναι το ΜΙΚΡΟΒΙΩΜΑ: Δισεκατομμύρια συνεργάτες και εργαλεία που ξεκινούν εργασία μόλις σπείρουμε τον σπόρο, ή μόλις πέσει από το φυτό στο χώμα και οι κατάλληλες συνθήκες επιτρέψουν να αρχίσει να φυτρώνει.
Ένας σπόρος σιταριού έχει 9 δις μικροσκοπικούς συνεργάτες (είναι τόσο μικροσκοπικοί που είναι σχεδόν αόρατοι) !
Ο σπόρος δεν βλέπει, δεν ακούει, δεν μιλάει, ωστόσο «συνεννοείται» με τους μικροοργανισμούς του, καθώς και άλλων γειτονικών φυτών ! πως;
Στην αρχή μετακινούνται στο χώμα μικροοργανισμοί που υπάρχουν στο έξω μέρος του σπόρου.
Ενημερώνουν τον σπόρο που βρίσκεται. Πάνω στο χώμα, μέσα στο χώμα, έχει υγρασία, έχει καλές συνθήκες για να ξεκινήσει να φυτρώνει…
Όταν ο σπόρος αρχίζει να φυτρώνει οι μικροοργανισμοί αυτοί μετακινούνται γύρω στην ρίζα του. Ανιχνεύουν, αναγνωρίζουν, παρατηρούν. Και ενημερώνουν το φυτό για όλα όσα κάθε στιγμή αυτό χρειάζεται, τι ουσίες περιέχει το χώμα, πόσο νερό έχει, αν έχει ζέστη, κρύο, τι τροφές έτοιμες υπάρχουν … και το φυτό αντίστοιχα μεταφέρει στους μικροοργανισμούς τις ανάγκες που έχει κάθε φορά για την διατροφή του ώστε να μεγαλώσει, να κάνει πολλά φύλλα και καρπούς…
Η «επικοινωνία» γίνεται με ειδικά σήματα που ονομάζονται «ΒΙΟΧΗΜΙΚΑ».
Οι μικροοργανισμοί είναι, λοιπόν, πολύτιμοι συνεργάτες των φυτών και τα φυτά ως ανταμοιβή για τις υπηρεσίες τους παρέχουν τροφή! (μέσω της διαδικασίας της «ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗΣ»)
Η ΖΩΗ λοιπόν στην φύση χτίζεται με την συνεργασία πολλών όντων, μικρών και μεγαλυτέρων.
Οι τρόποι καλλιέργειας θα πρέπει να βοηθάνε σε αυτήν την συνεργασία και να την κάνουν πιο πλούσια, ώστε να παράγονται φυτά πιο δυνατά, όμορφα και υγιή, πλούσια σε θρεπτικές ουσίες.
Οι παλιές παραδοσιακές ποικιλίες, εμπεριέχουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό, αποθησαυρισμένα, ένα ευρύ φάσμα από τα πιο πάνω χαρακτηριστικά, βασικά γιατί καλλιεργήθηκαν στα πλαίσια μιας φυσικής, οικολογικής γεωργίας και μπόρεσαν να διατηρήσουν πολλά από τα φυσικά και φυσιολογικά χαρακτηριστικά τους και ενδεχόμενα να τα εμπλουτίσουν κιόλας.
Είναι, λοιπόν, μια παρακαταθήκη πιο υγιούς και πιο πλήρους τροφής…
Β μέρος:
Η «εξασφάλιση» διατροφής για όλους ήταν και είναι κύριο κοινωνικό, πολιτικό παγκόσμιο πρόβλημα.
Η μεγάλη στροφή στην Βιομηχανική, Χημική, εκδοχή παραγωγής τροφής με την λεγομένη «πράσινη επανάσταση» (η Γεωργία και Κτηνοτροφία που γνωρίζουμε) είχε και έχει ακόμη ως, πολιτικό και κοινωνικό, «έμβλημα» την επάρκεια τροφής.
Ενώ, για αρκετά χρόνια, φαίνεται ότι τα κατάφερνε σημαντικά (χωρίς Ωστόσο να λύσει το πρόβλημα της πείνας σε 1 δις ανθρώπων στον πλανήτη), ταυτόχρονα διεύρυνε παλιά και άνοιξε καινούργια προβλήματα που καθιστούν την επάρκεια τροφίμων ακόμη πιο εύθραυστη!
(Επέκταση ερημοποιήσεων γόνιμης γης και βοσκοτόπων, καταστροφή δασών, υποβάθμιση γόνιμων εδαφών με απομείωση της οργανικής τους ουσίας, εξάντληση και ρύπανση υδατικών πόρων, οξείδωση γης, αέρα, νερών και υποβάθμιση εν τέλει της δυνατότητας επάρκειας τροφίμων παγκόσμια).
Ακόμη ο Βιομηχανικός αυτός τρόπος σύγχρονης (υδρο)καλλιέργειας, έχει και την δική του συνέργεια στο πλανητικό πρόβλημα υπερθέρμανσης και διεύρυνσης των άκρων των υδρολογικών και κλιματικών εκφράσεων και συνεπειών.
Αυτά έχουν συζητηθεί αρκετά και υπάρχουν σχετικές αντιδράσεις σε κοινωνικό και σε (μικρό βαθμό) πολιτικό επίπεδο…
Αυτό που, στην παρουσίαση αυτή, θέλω να θίξω είναι μια εκδοχή παγκόσμιας διατροφικής ανεπάρκειας, ακόμη πιο κρίσιμη και θεμελιώδης, που δεν έχει εκτιμηθεί στις διαστάσεις που χρειάζεται.
Το ζήτημα της «ακεραιότητας» της τροφής που διέπει σε μεγάλο βαθμό και την προληπτική μας υγεία!
Υπάρχουν περί τα 100 φυσικά στοιχεία στον γνωστό περιοδικό πίνακα (Μεντελέγιεφ) στο γήινο έδαφος και τα περισσότερα από αυτά χρησιμοποιούνται στην πλανητική μας βιολογία.
Πάνω από 40 γνωρίζουμε ότι είναι απαραίτητα για την βιοχημεία και την ζωή!
Συνεπώς, για την ζωή μας και την φυσική μας υγεία, μπορούμε να εικάσουμε (με σχετική βεβαιότητα), ότι είναι κρίσιμο να γνωρίζουμε στοιχειωδώς, πως τα προσλαμβάνουμε από την τροφή μας και μάλιστα στις «σωστές» αναλογίες, συγκεντρώσεις και ισορροπίες…
Τα τελευταία χρόνια με την ραγδαία επικράτηση της Βιομηχανικής, Χημικής Γεωργίας (και Κτηνοτροφίας), φαίνεται ότι έχει διαταραχτεί σημαντικά η «σύνθεση» της τροφής που παίρνουμε, από την φυσική τροφή μας παλιότερα.
Αυτό έχει συνέπειες, έχει επηρεάσει σημαντικά την προληπτική μας υγεία μέσω διατροφής, που είναι η βάση για πολλές από τις σύγχρονες και ραγδαία αναδυόμενες ασθένειες όπως αυτοάνοσα, διαβήτης, καρκίνοι, καρδιακά …
Αυτές οι ασθένειες «εκρήγνυνται» εκθετικά και είναι απόλυτα εξουθενωτικές για τις κοινωνίες μας.
Δεν είναι, λοιπόν, μόνο η έλλειψη τροφίμων, μια σύγχρονη πρόκληση, αλλά βασικά, εξελίσσεται σε ακόμη μεγαλύτερη η διατροφική πρόκληση της «ακεραιότητας» της τροφής που αφορά άμεσα την υγεία μας.
Τα φυτά εξαρτιόταν για την διατροφή τους, όπως μας περιγράφουν και καταδείχνουν πολύ σύγχρονες απόψεις, από τις μικροβιακές διεργασίες και τις μυκορριζικές συμβιώσεις στο έδαφος.
( Walter Jenna, Christine Jones και πολλοί άλλοι, https://www.youtube.com/watch?v=Xt0bjyJGxoQ&t=1188s καθώς και https://www.youtube.com/watch?v=C3_w_Gp1mLM&t=872s )
Το εκτεταμένο, απέραντο αυτό δίκτυο των μυκορριζικών συστημάτων, σχηματίζει μια «διεπαφή» ασφάλειας με το έδαφος και εμπλέκεται στην διεργασία πρόσληψης θρεπτικών συστατικών.
Όλη αυτή η μικροβιακή, μυκητολογική οικολογία, οδηγεί στην στερέωση, πρόσβαση, διαλυτοποίηση, στον κύκλο δηλαδή της διαθεσιμότητας και πρόσληψης θρεπτικών συστατικών.
Αυτή είναι η λεγόμενη βιογονιμότητα των εδαφών!
Αυτά, λοιπόν, τα δίκτυα μικροοργανισμών, συγκεντρώνουν βασικά θρεπτικά συστατικά (εξαιρουμένων των τοξικών) και λειτουργούν ως έξυπνη, συλλεκτική «διεπαφή» φυτών και εδάφους και δίνουν την υγιεινή διάσταση στην διατροφή των φυτών μας.
Η δυναμική, λοιπόν, της μικροβιακής και μυκητολογικής οικολογίας και δραστηριότητας είναι που διέπει αυτό το θαυμάσιο σημείο της βέλτιστης θρέψης και ανάπτυξης!
Για την προληπτική μας υγεία, χρειαζόμαστε (όπως και τα φυτά και τα άλλα ζωντανά), πάνω από 40 απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.
Η φύση μας τα έδινε μέσω φυτών (και ζώων που τρέφονταν με τέτοια φυτά), με την έξυπνη, επιλεκτική διαδικασία που προείπαμε.
Σήμερα που διατρεφόμαστε με τροφές που στηρίζονται, για την ανάπτυξη τους, σε ένα «υδροπονικό», ατελές σύστημα, έχουν ίσως πολύ ελάχιστα από τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε και, ενδεχόμενα, δεν περιέχουν και τίποτα από ορισμένα μικροθρεπτικά απαραίτητα για να προάγουν ειδικές ενζυμικές διεργασίες στον οργανισμό μας.
Τα υδατοδιαλυτά λιπάσματα με άζωτο ή/και φώσφορο, τα μυκητοκτόνα και τα εντομοκτόνα που εφαρμόζονται σε σπόρους διαταράσσουν την εξαιρετικά σημαντική επικοινωνία που λαμβάνει χώρα κανονικά μεταξύ των βλαστανόντων σπόρων και των μικροβίων τους καθώς και των μικροοργανισμών του εδάφους.
Επίσης οι συγκεντρώσεις, οι αναλογίες, ενδεχόμενα να γίνονται τοξικές!
Έτσι μάλλον, έχουμε χάσει την διατροφική μας ακεραιότητα και ασφάλεια!
Έχουμε εκθετική «έκρηξη σε νέες» ασθένειες,… (Τα 10 τρις δολάρια τον χρόνο στον κύκλο που κινείται το Βιομηχανικό, Χημικό σύστημα παραγωγής τροφίμων, οδηγεί σε 20 τρις δολάρια κύκλου στην παγκόσμια «Βιομηχανία» ασθενειών).
Αυτή είναι η έλλειψη διατροφικής ακεραιότητας, που έχει θέσει σε κρίση την προληπτική μας υγεία!
Τι μπορούμε να κάνουμε:
Απλά να βασιστούμε σε αυτή την φυσική διεργασία της επιλεκτικής συγκέντρωσης θρεπτικών συστατικών μέσω της διεπαφής της βιολογίας εδάφους με τα φυτά - τροφή μας!
Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι, εάν καλλιεργήθηκε η τροφή μας με την δυναμική της μικροβιακής και μυκητολογικής οικολογίας και δραστηριότητας που διέπει αυτό το θαυμάσιο σημείο της βέλτιστης θρέψης και ανάπτυξης!
Με αυτές τις διεργασίες μεμβράνης, αυτή την διεπαφή ποιοτικού ελέγχου, δηλαδή αγροοικολογικά και με σπόρους που είναι πιο πλήρεις γενετικά, βιολογικά και διατροφικά!
Αντί να βασιζόμαστε σε παγκοσμιοποιημένα συστήματα (Βιομηχανικά, χημικά) τροφίμων όπου το μεγαλύτερο μέρος της τροφής μας καλλιεργήθηκε «υδροπονικά», να γνωρίζουμε ότι καλλιεργήθηκε από αυτούς τους αγρότες, με αυτόν τον τρόπο, για τον οποίο μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι η υγεία αυτού του φαγητού είναι εντάξει.
Οπότε το μόνο που χρειάζεται να γνωρίζουμε είναι ναι, η τροφή μας καλλιεργήθηκε φυσικά μέσω αυτών των συμβιωτικών διαδικασιών εκλεκτικής πρόσληψης, ότι αναπτύχθηκε αποτελεσματικά οργανικά και από ποιον καλλιεργήθηκε!
Να λοιπόν μια εξαιρετική εκδοχή για την αναγκαιότητα διάσωσης, διατήρησης, αναπαραγωγής των «παλιών» ποικιλιών.
Οι προσπάθειες μας, και ειδικότερα οι πρωτοβουλίες του ΑΙΓΙΛΟΠΑ, στοχεύουν ώστε να περάσουν αυτές στην ζωντανή καλλιέργεια για διατροφή από τους γεωργούς, τους αυτοκαλλιεργητές και περισσότερο από τους βιοκαλλιεργητές, που μπορούν να συνδυάσουν πιο δημιουργικά τις τεράστιες παρακαταθήκες γενετικού, βιολογικού και διατροφικού υλικού με τον πιο κατάλληλο τρόπο καλλιέργειας ώστε αυτές να διατηρηθούν, να προσαρμόζονται και να πλουταίνουν.
Είναι, λοιπόν, οι «παλιές» ποικιλίες, μια παρακαταθήκη πιο υγιούς και πιο πλήρους τροφής… αλλά και μια δυνατότητα για να διασφαλίσουμε την διατροφική μας ακεραιότητα και ασφάλεια.
Σημειώσεις:
*1 Ένα (1) γρ. άνθρακα συγκρατεί στο μόριο του 8 γρ. νερό και στο σταθερό σύμπλοκο εδάφους άλλα 20, σύνολο περί τα 30 γρ. νερό που μπορεί να αποδοθεί στα φυτά όταν υπάρχουν ανάγκες, συνθήκες ξηρασίας…(για αυτό θέλουμε μεγάλη εναπόθεση άνθρακα στο χώμα, και δη σε σταθεροποιημένη εκδοχή, διότι α) συγκρατεί τεράστια φορτία νερού, απομειώνονται οι απορροές, πλημμύρες, είναι ο βασικός παράγοντας οικοδόμησης της πράσινης αναβλάστησης, χωρικής και χρονικής επέκτασης της και β) έχοντας το μόριο του άνθρακα (το οργανικό σύμπλοκο του εν γένει) αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο δεσμεύει αμμωνιακό άζωτο που μετατρέπουν τα μικρόβια από το ατμοσφαιρικό άζωτο (διάζωτο), που έχει θετικό φορτίο σε μια σταθερή ζεύξη. Το άζωτο είναι η φυσική βιοχημική "μηχανή" της ανάπτυξης των φυτών. Συμβάλει στην διάσπαση του νερού κατά την διαδικασία της Φ/Σ, φυσικά πάντα στην ακριβή ποσότητα, αναλογία (30 Άνθρακας /1 Άζωτο) και τον χρόνο που χρειάζεται διότι κάθε περίσσεια του "καίει" τον άνθρακα, καταστρέφοντας την δομή του εδάφους! (Και η έλλειψη αζώτου, από απομείωση της πράσινης υποβλάστησης συνήθως, έχει τα "ίδια" αποτελέσματα, την υπερσυσσώρευση επιφανειακού άνθρακα προς "καύση", είτε από μικροβιακές διαδικασίες είτε από άμεσες πυρκαγιές, όπως εκφράζεται αυτό ιδίως στα αβόσκητα δασολίβαδα, και δάση...
*2 Τα μικρόβια και οι μύκητες διασπούν μητρικά πετρώματα και οργανική ουσία, κάνουν αφομοιώσιμες δεσμευμένες μορφές μετάλλων, ιχνοστοιχείων, κινώντας τις σχετικές ενζυμικές διεργασίες, διατηρούν την φυσική ισορροπία στο έδαφος, επειδή το κατασκευάζουν, το ίδιο και την ισορροπία μεταξύ τους, ... η σχετική τεχνική, επιστημονική κάλυψη και βιβλιογραφία είναι σχεδόν άπειρη, καθώς και η εμπειρική γνώση, αλλά ελάχιστα στην πράξη χρησιμοποιημένη…
*3 Υπάρχει σήμερα "μόνο"(!) μια λύση (μοναδικό σημείο "μόχλευσης"), εφικτή, όμορφη, φτηνή, αποδοτική, επικερδής, τεχνικά και τεχνολογικά εύκολα εφαρμόσιμη για την άμβλυνση αυτών των ακραίων εκφράσεων της υδρολογίας και του κλίματος... μέσω, Αγροοικολογικών μεθόδων, αναγέννησης των εδαφών.
Επάνω από 3% άνθρακας, ήτοι 5-6% οργανική ουσία και επέκταση του πράσινου μανδύα του πλανήτη τουλάχιστο κατά 5%, εξισορροπεί μέσω της φυτοδιαπνοής (επιστρέφει το 24% της ηλιακής ακτινοβολίας, ψυχραίνοντας ταυτόχρονα την ατμόσφαιρα), το 1% της ακτινοβολίας του ήλιου που παρακρατείται και δεν εξέρχεται από το πλανητικό μας θερμοκήπιο…
*4 Με τις Αγροοικολογικές μέθοδες και συστήματα μπορούμε να έχουμε:
Αύξηση της Φ/Σ (φωτοσύνθεσης), δηλαδή είσοδο βιοχημικής ενέργειας στο εδαφικό σύστημα (από 15-20% στο 30-50% +).
Αύξηση της φυτικής βιομάζας.
Αύξηση της παραγωγής ζαχάρων (ενώσεων άνθρακα και νερού) ως εκ τούτου και της εδαφικής βιολογίας (κάθε φυτό ενισχύει το δικό του μικροβίωμα, ώστε όταν φτάσουν σε επίπεδο σχετικής «απαρτίας» να σηματοδοτήσουν ενέργειες για την κάλυψη θρεπτικών αναγκών των ξενιστών τους ή συνέργειες αλληλοβοήθειας, αλληλοϋποστήριξης και αλληλοπροστασίας τους).
Αύξηση και σταθεροποίηση άνθρακα στο έδαφος, από το απόθεμα διοξειδίου του Άνθρακα της ατμόσφαιρας (στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για μόνιμη "δέσμευση" στο έδαφος αλλά για μεγάλη επιτάχυνση του κύκλου του στο σύστημα!)
Η δυναμική, λοιπόν, της μικροβιακής και μυκητολογικής οικολογίας και δραστηριότητας είναι που διέπει αυτό το θαυμάσιο σημείο της βέλτιστης θρέψης και ανάπτυξης!
Αύξηση της διαθεσιμότητας και πρόσληψης των απαραίτητων στοιχείων (μετάλλων, ιχνοστοιχείων… και μάλιστα στην ακριβή ανάγκη, δηλαδή κατά "παραγγελίαν" των φυτών, και όχι κατά το δοκούν της ανθρώπινης παρέμβασης).
Παραγωγή πλήρους εδάφους! (το έδαφος το κατασκευάζουν τα φυτά και οι μικροοργανισμοί τους !)
Πιο πλήρη, στην σύνθεση και διατροφική πυκνότητα, φυτά και σπόρους (κατά την φυσική και εγγενή δυνατότητα) δηλαδή απόλυτα υγιή και υγιεινά ως τροφή, με ικανότητα μεγαλύτερης αντίστασης και προσαρμογής στις κλιματικές συνθήκες, ανθεκτικά στις ασθένειες…
Μεγάλη παραγωγικότητα, βελτιωμένη διατήρηση της ποιότητας νερού, ενισχυμένη βιοποικιλότητα.
Μειωμένη έως μηδενική ανάγκη λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, εισροών, ήτοι σε ένα σταδιακά αλλά πολύ σύντομα πλήρως αυτοσυντηρούμενο σύστημα.
Από σύστημα εισροών το εξελίσσουμε σε σύστημα διαδικασιών...
Διατροφική ασφάλεια και υγεία (ο ισχυρισμός ως φάρμακο - ισχυρισμοί υγείας - των αγροτικών προϊόντων και κτηνοτροφικών βέβαια εάν τα ζώα τρέφονται πλήρως από αυτήν την εξαιρετική ποιότητα τροφής, είναι δυνατός!)
Πλήρη δυνατότητα αναπαραγωγής (σπόρος "γεμάτος" γενετικά και βιολογικά).
Οικονομική υγεία στην κοινότητα και στους παραγωγούς (που είναι το βασικό στοιχείο ύπαρξης μας ως αγρότες και εξ αυτού της εισαγωγής αυτών των καινοτόμων διεργασιών και διαδικασιών καλλιέργειας...)
Η πολλή ζωή στο έδαφος γεννά περισσότερη ζωή και αυτό είναι παράγοντας σταθεροποίησης και του κλίματος.
Η αστάθεια αυτή, στο κλίμα, συνδέεται και συνοδεύεται από μαζικές απώλειες ζωής στα γεωργικά συστήματα που καλύπτουν μεγάλο μέρος του πλανήτη.
Πολλά έχουμε ακούσει, ακόμη περισσότερα βιώνουμε από τις όλο και πιο ακραίες διακυμάνσεις του κλίματος, αλλά και πολύ περισσότερα επίσης βιώνουμε από τις, ανεπαρκείς στην πράξη, εφαρμοσμένες κυρίαρχες πολιτικές.
Η οικονομία, το μέλλον της κοινωνίας, εξαρτάται πλήρως από την διατήρηση και αύξηση των υγιών εδαφών που σημαίνει σχετική ή "ολική επαναφορά" (αντίστοιχα γενετικού υλικού και των τρόπων καλλιέργειας) στις φυσικές πλανητικές διεργασίες...
Από συστήματα διαχείρησης της χημείας να πάμε γρήγορα σε συστήματα διαχείρησης της βιολογίας στο χωράφι... για την ζωή μας, την υγεία μας και των παιδιών μας, για την ζωή στον πλανήτη!
