Περί … «εντροπίας» και άλλων αναλέκτων
Λιούζας Στέφανος
Βασιλειάδα Καστοριάς
16/12/2014
Εν αρχή ην ο… έρως. Ο έρωτας, λοιπόν, υπόκειται και αυτός στις συνέπειες της θερμοδυναμικής στην δεύτερη αρχή της, στον γνωστό νόμο της εντροπίας*.
Η κατασπατάληση, η άσκοπη και άχρηστη υπερκατανάλωση της διαθέσιμης ενέργειας ενός εκάστου (οι μεγάλες τριβές δηλαδή στο ερω-σύστημα), συμβάλουν στην γρήγορη εντροπιακή επιδείνωση του έρωτα.
Ο αμοιβαίος σεβασμός, η διαρκής «καλλιέργεια» της σχέσης, η «κατανάλωση» μόνο από πηγές που μπορούν να αναπαραχθούν, με δυο κουβέντες, να τα «βρίσκουμε απλά και εύκολα», είναι μια φυσική μέθοδος διεύρυνσης της διάρκειας του έρωτα. Διαμορφώνονται δηλαδή όροι ελαχιστοποίησης των τριβών και… επιβραδύνεται η διαδικασία της εντροπίας στο ερω-σύστημα.
Είμαστε ικανοί να ξεπεράσουμε την "μαύρη" τρύπα της ενεργειακής επιδείνωσης (ενέργεια με υψηλή εντροπία), μέχρι και την εκ νέου αναγέννηση και αναπαραγωγή της (φαινόμενο της …"άσπρης" τρύπας – big bang ή και της "απλής" φωτοσύνθεσης!) και τότε χαρά στον έρωτα διαρκούς ανατροφοδότησης και τους θεούς του!
Μπορεί να γίνει αυτό και σε επίπεδο οικονομίας;
Οι οικονομολόγοι της αγοράς (νεοφιλελεύθεροι έως και μαρξιστές), αυτά τα απλά, φαίνεται ότι τα αγνοούν ή τα προσπερνούν ως «εμπειρικά». Χρειάζεται μόνο να αντιληφθούν – να αντιληφθούμε όλοι μας - το μεγαλείο της «νοημοσύνης»(;) και των δυνατοτήτων ενός απλού, αναβιωτικού φωτοσυνθετικού βακτηρίου, που με την δραστηριότητα του εντείνει την συγκέντρωση ενέργειας και υποκινεί την διαδικασία αναγέννησης !
Η φύση μας δείχνει λύσεις !
Αν χρησιμοποιήσουμε και στην οικονομική θεωρία, τους βιοφυσικούς παράγοντες τότε η δεύτερη αρχή της θερμοδυναμικής δηλαδή ο νόμος της εντροπίας είναι ένα καλό εργαλείο που δείχνει ότι η αγορά (ή τα γνωστά μοντέλα της διαρκούς μεγέθυνσης), δεν είναι και ο καλύτερος διαχειριστής των πλανητικών πόρων, ο οδηγός της ανάπτυξης, θεμέλιο στην συνέχεια του ανθρώπινου πολιτισμού.
Η οικονομική διαδικασία, η παραγωγή, βρίσκεται σε στενή αλληλεξάρτηση με τους περιβαλλοντικούς πόρους.
Εμείς του "οικολογικού σοσιαλισμού" ή της "σοσιαλιστικής οικολογίας", αμφισβητούμε την κυρίαρχη οικονομία της αγοράς, της ανταλλακτικής αξίας.
Προσδοκούμε σε μια Αριστερή - οικολογική οικονομία, της αξίας χρήσης, στην βέλτιστη κλίμακα σε σχέση με το οικοσύστημα.
Αναδιατυπώνουμε έννοιες όπως: αποτελεσματικότητα, παραγωγικότητα, κόστος, κέρδος.
Διατυπώνουμε ένα εναλλακτικό βιοοικονομικό πρόγραμμα όπου η τροφή, η υγεία, ο πολιτισμός και το περιβάλλον, δεν μπαίνουν κάτω από τις αρχές του ανταγωνισμού.
Παράλληλα περικόπτουμε περιττές επιβαρύνσεις που καταβροχθίζουν τους πόρους, την ενέργεια τόσο του πλανητικού, όσο και του κοινωνικοοικονομικού μας συστήματος και την ικμάδα της κοινωνίας μας.
Μειώνουμε την απόσταση της φτώχειας από την υπερκατανάλωση και σπατάλη.
Πετυχαίνουμε μέσα από μια εναλλακτική γεωργία την επάρκεια διατροφικών πόρων για όλους.
Μια γεωργία και κτηνοτροφία που παράγει τρόφιμα πρώτα από όλα.
Εφαρμόζουμε τεχνολογίες εξοικονόμησης ενεργειακών πόρων και προωθούμε τις ανανεώσιμες μορφές (με την μικρότερη δυνατή "εντροπιακή επιδείνωση) και νέες τεχνολογίες μακράς χρήσης (στον αντίποδα της μιας χρήσης).
Το περιβάλλον (για την ανθρώπινη διάσταση ύπαρξης) βρίσκεται ήδη σε έκτακτη κατάσταση και η κάθε είδους εξέλιξη (ανάπτυξη) θα είναι σύμφωνη με την ζωτική ανάγκη "διάσωσης" του (διάσωση των συνθηκών ζωής, στον πλανήτη, όπως την ξέρουμε).
Οι ρυπογόνες, θερμογόνες μορφές παραγωγής και όσες «παίζουν» στα όρια της «αρχής της πρόληψης» (δεν υπάρχουν δηλαδή αξιόπιστες λύσεις απορρύπανσης ή αντιμετώπισης του προβλήματος), είναι αναγκαίο να σταματούν.
Παίζοντας και λίγο με την επιστημονική έννοια της εντροπίας αλλά και με τις διάφορες εκδοχές της που διαμορφώνουν τους όρους της ζωής μας μπορούμε να διασκεδάσουμε τις δήθεν νομοτελειακές της ιδιότητες (περί τελικής καταστροφής και τα τοιαύτα…).
Το ανθρώπινο σώμα υφίσταται τις συνέπειες της εντροπίας γηρασκόμενο, το μυαλό του, η νόηση, η πνευματική του ικανότητα μπορεί και να εξελίσσονται καταπληκτικά (όπως και να δέχονται τις συνέπειες της… μαλάκυνσης).
Μπορεί άραγε από μια φυσική ιδιότητα που το σύμπαν δημιούργησε να πεθάνει από αυτήν; (υπάρχει βέβαιη απάντηση;)
Είναι πιθανό, η αρχή της εντροπίας, να ισχύει μόνο σε συστήματα που βρίσκονται σε …ισορροπία διαμορφώνοντας καταστάσεις που τείνουν στην αταξία εν γένει των συστημάτων αυτών. Τι γίνεται σε συστήματα που ήδη βρίσκονται πέραν της ισορροπίας (σε αταξία); Η ύλη αποκτά άλλες ιδιότητες και μια από αυτές μπορεί να είναι η αναγέννηση και η δημιουργία μιας, νέας ενδεχόμενα, πιο πολύπλοκης ισορροπίας (δημιουργίας;)…**
Το σύστημα της γης είναι σταθεροποιημένο και η διαδικασία της εντροπίας συνυπάρχει με την αναβιωτική διαδικασία. Αυτή η ισορροπία διαταράχτηκε, ξεκινώντας πριν από 12.000 περίπου χρόνια, από την μετατροπή του ανθρώπου από έμβιο ον με την ιδιότητα του τροφοσυλλέκτη, σε ον που «παράγει» την τροφή του αφαιρώντας και κατασπαταλώντας ασύδοτα φυσικούς πόρους, ιδιαίτερα τα 200 πολύ τελευταία χρόνια. Προφανώς η εντροπία του συστήματος της «γαίας» αυξάνεται εξ αυτού του γεγονότος.
Μπορούμε όμως να δράσουμε και αντίστροφα… για την γη μας. Αντί να ξοδεύεται η γης να… αναβιώνει! Ξεπερνώντας την παρασιτική εκδοχή της ύπαρξης μας ως ανθρώπων και αναδείχνοντας την δημιουργική μας ικανότητα!
Μπορούμε (podemos)!
Ας μην μας αποτρέπει η συμπαντική εντροπία που δεν μπορούμε να ξέρουμε κιόλα πως θα εξελίξει το απώτατο μέλλον!
Συνεπώς, (όχι ως αξίωμα, αλλά ως εκδοχή ανοικτή) δεν αρκεί να αφεθούμε στην πολύ μοιρολατρική υπόθεση ότι ούτως ή άλλως η ενεργειακή εντροπία του… σύμπαντος αυξάνεται και κάθε απόπειρα και δράση ενάντια σε πολιτικές και πρακτικές που υποδαυλίζουν την γήινη εντροπία είναι εις μάτην!
Επιμύθιο: Η οικολογία δεν είναι απλά παράμετρος ή γαρνιτούρα, ενός εναλλακτικού προγράμματος, είναι η ψυχή σήμερα για την δική μας Αριστερά και όλο το πολιτικό της πρόταγμα, πρόγραμμα και καθημερινή διαχείριση. Υπάρχει μεγάλη ανάγκη για βαθιούς μετασχηματισμούς, ικανούς να μας οδηγήσουν πέρα από τα ασφυκτικά όρια του υπαρκτού καπιταλισμού. Η απελευθέρωση της φύσης και του ανθρώπου και η οικολογική αναδιάρθρωση της κοινωνίας έχουν απόλυτη συνάφεια μεταξύ τους και συνάμα, απόλυτη ασυμβατότητα με την οικονομία της αγοράς…
Δεν είναι υπόθεση τεχνοκρατική, δεν επιβάλλεται.
Ο αυτοπεριορισμός των αναγκών (οικο-λογική ισορροπία "εισερχομένων" - "εξερχομένων") και ο δημοκρατικός επαναπροσδιορισμός της λεγόμενης ανάπτυξης (εξέλιξη, είναι ο όρος που μας αρέσει περισσότερο) είναι μια μελλοντική εικόνα.
Ανησυχούμε πολιτικά και αγωνιζόμαστε συλλογικά, ώστε να μικραίνουν οι μέχρι σήμερα αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον και να αποκαταστήσουμε στην πορεία έναν αξιοβίωτο κόσμο.
(Δεν είναι κάπου «γραφτό» να πεθάνουμε, ως ανθρωπότητα, μέσα στα... "λύματα" μας!)
Η πολιτική «εντροπία» να μας ανησυχεί πιότερο, που μας ωθεί να ανεχόμαστε την ηθική «εντροπία» αλλά και την κοινωνικοοικονομική «εντροπία» εν τέλει του καπιταλισμού…
(Dream landscape - Γουναρόπουλος )
... Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός!
- *εντροπία = ενεργειακή επιδείνωση, στην μεγίστη δυνατή τιμή της η ικανότητα παραγωγής έργου μηδενίζεται και επέρχεται ο θερμοδυναμικός λεγόμενος θάνατος…
- ** διάβασε απόψεις του Prigogine
