πριν 13 χρόνια! (σήμερα πορεία στο χειρότερο... την "βιώσιμη ανάπτυξη" ακόμα την ψάχνουμε...)
Λιούζας Στέφανος
Βασιλειάδα Φεβρουάριος 2010 τηλ 6978776325
«Δώσε αέρα στον χωριάτη, να σ’ανέβει στο κρεβάτι…», κάτι asxeta για την Αυτοδιοίκηση
Προκαλεί πολύ μεγάλη εντύπωση, η σχεδόν «άνευ όρων» αποδοχή του Νέου Σχεδίου για την Τ.Α., που πρότεινε η κυβέρνηση, από όλους σχεδόν τους σημερινούς εκλεγμένους της.
Ορισμένα ερωτήματα έρχονται σχεδόν αυθόρμητα, που δεν θίγουν την "πίσω σκέψη" της Κυβερνητικής πρότασης (νέος εκλογικός νόμος, μονοεδρικές βουλευτικές περιοχές, μόνιμη επιβολή διακυβερνήσεων μειοψηφιών, έτι πλέον περιθωριοποίηση του λαϊκού παράγοντα…) αλλά αφορούν τους ενθουσιώδεις οπαδούς της Νέας Διοικητικής Μεταρρύθμισης, που όπως προαναφέρθηκε είναι οι περισσότεροι νυν Τοπάρχες, οι οποίοι:
Εκτιμούν από ιδία πείρα, ότι η έκταση ( τα εν γένει όρια) του Δήμου τους ή της Νομαρχίας τους δεν τους αρκούν ώστε να ξεδιπλωθούν οι αυτοδιοικητικές τους δυνατότητες και ικανότητες σε πολύ ευρύτερα τέτοια (όρια) ;
Εκτιμούν ότι «τα πήγαν» πολύ καλά στους σημερινούς «Καποδιστριακούς» ώστε «αδημονούν» να δώσουν τα περισσεύματα της αυτοδιοικητικής ικμάδας τους σε πολύ πλατύτερους ορίζοντες;
Εκτιμούν ότι οι «μικροί» σημερινοί αυτοδιοικητικοί πυρήνες, είναι αδύνατο «να αναπτυχτούν βιώσιμα» εκτός και αν γίνουν μέρος μιας κατά πολύ μεγαλύτερης αυτοδιοικητικής οντότητας;
Εκτιμούν ότι οι «μικρές» τους τοπικές κοινωνίες έχουν λάβει ήδη «τα μάλα» και ότι για «επιπλέον ή περαιτέρω «ωφέλειες» πρέπει να διευρυνθούν και να γιγαντωθούν πολλαπλάσια τα εύρη τους;
Εκτιμούν ότι τα «τέρατα» της Αυτοδιοίκησης (δήμοι και Νομαρχίες Αθήνας , Θεσσαλονίκης , κ.α. ) απέδειξαν ότι είναι «ικανές» Αυτοδιοικητικές μονάδες που προώθησαν την Ανάπτυξη των περιοχών τους έτσι ώστε να ζηλεύουμε την «προκοπή» τους;
Κάτι τέτοια «asxeta» μούρχονται «εδώ στο χωριό μου» και αναλογίζομαι τι θα γίνει ακόμη, αν το Τοπικοαυτοδιοικητικό Κέντρο μας, απομακρυνθεί περισσότερο και σε απόσταση εδαφική και σε απόσταση επικοινωνιακή (κοινωνική) !
Η μικρή μας κοιτίδα κατοικημένου χώρου, φυσικά, θα νοιώσει ότι μετατρέπεται από «μικρό νυχάκι στο δακτυλάκι» σε «παρωνυχίδα»!
Δεν υπάρχει, έτσι και αλλιώς, κάποια Δημοτική «τοπική αναπτυξιακή» κίνηση και ευρύτερη κοινωνική παρέμβαση, σχεδιασμός από τον Δήμο (θεσμοθετημένα ή και προγραμματικά αυτόβουλα, θα έλεγα), αλλά επίσης και … καμία διαδικασία ουσιαστικής συμμετοχής (άμεσης βέβαια) της τοπικής κοινωνίας - δεν υπάρχει - για τα τοπικά μας πράγματα. (Φυσικά μας αντιπροσωπεύουν Δημοτικοί σύμβουλοι και πάρεδροι, αλλά μόνο κάθε τετραετία και απλά «υπηρεσιακά» στο μεσοδιάστημα). Δεν συμμετέχουμε σε καμία διεργασία, προβληματισμό, αναζήτηση λύσεων, δεν έχουμε ουδεμία προσωπική συμβολή σε απλές διεκπεραιώσεις, σε απλά πρακτικά τοπικά πράγματα. Ο εθελοντισμός και η αλληλεγγύη δεν προσφέρονται σε θεσμοθετημένες ή ακόμη σε πρωτοβουλιακές της Τ.Α. εκδοχές, δεν υφίστανται ως προωθούμενα στοιχεία μιας συμμετοχικής, συνεργατικής Τοπικής δραστηριότητας. (Αναφέρομαι σε δημοτικές, κοινοτικές, τοπικές υποθέσεις αλλά και πιο διευρυμένα όπως για παράδειγμα, συμπαρίστανται ενεργά στα προβλήματα, στις διεκδικήσεις δημοτών μας όπως των αγροτών, των ανέργων, των εκπτωχευμένων της σημερινής κρίσης, των εργαζομένων… στις σύγχρονες αγωνίες των νέων, στην (ανά)γέννηση τοπικού πολιτισμού…).
Ξένοι λοιπόν, αποξενωμένοι στον ίδιο μας το τόπο από τις ίδιες μας τις υποθέσεις και ανάγκες. Περιμένουμε από τους ήδη «σωτήρες» των «μικρών» μας τόπων να μας «ξανασώσουν» ιδιαίτερα με την μεγέθυνση των ορίων της δράσης τους (διότι αφού συμφώνησαν στην Κυβερνητική πρόταση θα έχουν προφανώς και την «φαγούρα» να την «υπηρετήσουν δεόντως» κιόλας) …
Το στοιχειώδες: οι αρμοδιότητες, τα μέσα, και οι πόροι που αναγκαιούν να «εισπράξουν» ώστε να μετατραπούν οι τοπικές μας Κοινωνίες σε «βιώσιμους θύλακες» που θα (ξανά)δώσουν ζωντάνια και προοπτική, μάλλον διαφεύγει. Η πιο άμεση συμμετοχή και δυνατότητα εκλογής (αναλογική και αυτόνομη σε κάθε οικισμό εκπροσώπηση… και αντίστροφα η «γάγγραινα» των «χρισμάτων» της δικομματικής επικυριαρχίας, του ακράτου κομματισμού…). Η απαραίτητη πια, αυτοδιοικητική «τεχνογνωσία»… Να μην αναφέρω δε, την Τοπική Ατζέντα 21, τον «εναλλακτικό κώδικα δράσης» της αυτοδιοίκησης σε όλη τη γη…
Ούτε καν «σηκώνονται» σε συζητήσεις αλλά και παρεμβάσεις. (Η έδρα μας μάρανε τώρα, Ιδού η διακύβευση!)
Δυο τρία παραδείγματα που μπορούμε να σχολιάσουμε:
Α) Η Τ.Α. δαπανά στην Ελλάδα 350€ ανά κάτοικο. Η Ε.Ε. 2500€ ανά κάτοικο. Η Δανία 10600€ ανά κάτοικο. Η Ελλάδα δαπανά το 2% του ΑΕΠ. Η Σουηδία 12.5% του ΑΕΠ… («Τοπική Ανάπτυξη» -Γ. ΔΑΟΥΤΟΠΟΥΛΟΣ). Τα πρόστιμα που «χάρισαν» στην περιβόητη «ΑΣΠΙΣ» είναι στο μέγεθος του 3,5% του ΑΕΠ ! Διαβλέπω «σκοπιμότητα» υπανάπτυξης;
Β) Μια σχετικά μικρή πόλη, της βορειοδυτικής πολιτείας της Β. Αμερικής Όρεγκον, το Πόρτλαντ, με 500.000 κατοίκους… Σε καμιά άλλη Πολιτεία οι κάτοικοι δεν οδηγούν λιγότερο αυτοκίνητο όσο εδώ. Η χρήση των λεωφορείων και του τραμ είναι δωρεάν... Η μισή ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας… παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι κάτοικοί της πόλης πρωτοστατούν στην κατασκευή ενεργειακά φιλικών σπιτιών και προμηθεύονται καθαρή ενέργεια…
Ο 46χρονος δήμαρχος της πόλης, Σαμ Άνταμς,... Δεν διαθέτει δικό του αυτοκίνητο. Πηγαίνει στο γραφείο του με το τραμ ή με το ποδήλατο. Ζει σε μια σχετικά μικρή κατοικία όπου φυτεύει τα λαχανικά του και συντηρεί τα πουλερικά του…
“Σκεφτόμαστε και δρούμε πράσινα” λέει… σκοπεύει να κάνει το Πόρτλαντ την πιο ικανή για το μέλλον πόλη του κόσμου. Αυτό το εγγυώνται τρία στοιχεία: Ένα περιβαλλοντικό, ένα οικονομικό και ένα κοινωνικό.
“Έχουμε επεξεργαστεί μια οικονομική στρατηγική (! Ξαναδιαβάστε το : επεξεργαστεί μια οικονομική στρατηγική ! ), στην οποία κεντρικό ρόλο παίζει η προστασία του περιβάλλοντος…κάνουμε το Πόρτλαντ το κέντρο της βιώσιμης βιομηχανίας… Τα κτήρια δεν έχουν μόνο περιβαλλοντικά φιλικό σχεδιασμό αλλά προμηθεύονται τα κατασκευαστικά τους υλικά από αντίστοιχα τοπικά εργοστάσια και χρησιμοποιούν ενέργεια από μη ρυπαίνουσες εταιρείες… Μια φιλική προς το περιβάλλον οικονομία περιλαμβάνει αναπόφευκτα και ποιοτικά αξιόλογα είδη διατροφής. Για το λόγο αυτό υπάρχει μια μεγάλη αγορά για οργανικά προϊόντα και ένα ευρύ δίκτυο εμπόρων βιολογικών προϊόντων, απλωμένο σ’ ολόκληρη την πόλη.
Οι επιχειρηματίες και οι κάτοικοι δέχονται από την πλευρά της πολιτείας πολλά ερεθίσματα για να παράγουν και να ζουν με φιλικό τρόπο για το περιβάλλον… «Προσπαθούμε λοιπόν να ζούμε σύμφωνα με τις αξίες μας και ταυτόχρονα να ισχυροποιούμε την οικονομία μας»…
{παράδειγμα/πρότυπο και για πολλές ευρωπαϊκές και ελληνικές πόλεις. - εφημερ. «Αυγή» ΕΥΘΥΜΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ).
Προστατεύουμε τις τοπικές κοινωνίες: Υπάρχει μια έντονη «πρεμούρα», στην κυβέρνηση και αξ. αντιπολίτευση, για μεγέθυνση των αυτοδιοικητικών περιοχών, (που καταλαμβάνει δυστυχώς μέρος και του «δικού μας» ΣΥΝ).
Είναι σχεδόν ακατανόητη αυτή η εμμονή, ιδιαίτερα με την εμπειρία του «Καποδίστρια» (όπου «Καποδίστριας» εννοούμε βέβαια, σκόπιμη μοιρασιά του γεωγραφικού και κοινωνικού χώρου) και μάλιστα με όρους που δεν προσιδιάζουν και πολύ, στην κοινωνική, οικολογική Τοπικοαυτοδιοικητική ορολογία και δεοντολογία («ισχυρές», «ανταγωνιστικές», «ανταποδοτικές», τοπικές αυτοδιοικήσεις… και άλλα τέτοιου τύπου). Άλλο να συνεργαζόμαστε για κρίσιμα μεγέθη που θα συντελούν για μια Τοπική Ανάπτυξη σχεδόν Αυτοδύναμα βιώσιμη, και άλλο να χαράζουμε σύνορα κατά το δοκούν της Κομματικής μας σκοπιμότητας…
Ήδη έχουμε κατάρρευση του σημερινού μοντέλου ιδιαίτερα των μεγάλων αστικών Δήμων, και παρά την φαινομενική βελτίωση ορισμένων παραμέτρων, έχουμε απόλυτη αποξένωση των πολιτών. Σε περιοχές της υπαίθρου έχουμε σχεδόν πλήρη αφανισμό οικισμών και μικρών κοινοτήτων. (Δεν θέλω να υποβαθμίσω πρωτοβουλίες, αυταπάρνηση, πολλή δουλειά και κόπους αιρετών στην αυτοδιοίκηση αλλά σε χωριό μένω και το ζω άμεσα ).
Συμφωνώ με αιτήματα που έχουν διατυπωθεί ήδη: Δεν μεταβιβάζουμε αρμοδιότητες από τα κάτω προς τα πάνω και πιο «μακριά», απεναντίας διεκδικούμε.
Δεν συναινούμε στην διαδικασία αποξένωσης (ή αλλοτρίωσης) των τοπικών σχηματισμών και κοινωνιών, δεν αποδεχόμαστε τα κέντρα λήψης των αποφάσεων να απομακρύνονται από τους πολίτες.
Ενισχύουμε τις δυνατότητες άσκησης της άμεσης και συμμετοχικής δημοκρατίας, της αυτοκυβέρνησης, του κοινωνικού ελέγχου…
Διευκολύνουμε την αναζήτηση σε μορφές οικογενειακής, συνεταιριστικής και κοινοτιστικής παραγωγής.
Διεκδικούμε θεσμοθετημένα υποχρεωτικά συμβούλια οικισμών, γειτονιάς και συνοικίας (που μπορούν εν πολλοίς να ενεργοποιήσουν τους πολίτες και να εμβολιαστούν συνάμα από τις ζωογόνες ιδέες τους).
Υιοθετούμε τα πιο οικολογικά, οικονομικά, και πιο μικρά μεγέθη, για να βελτιώσουμε θετικά την άμεση συμμετοχική δημοκρατία, την άνθιση των μικρότερων κοινωνιών, την αναπτυξιακή τοπική αυτοδυναμία τους.
Ένα μοντέλο: Να αποδεχθούμε ως έσχατο, την σημερινή δομή των «Καποδιστριακών» των 1.500 - 2.000** κατοίκων, με την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των τοπικών συμβουλίων των οικισμών), συμβούλια περιοχών (που είχαν αποδειχθεί κατά το παρελθόν, πολύ σημαντικά ) ανά ομάδες δήμων (ή κοινοτήτων) για τη διαχείριση κοινών προβλημάτων (αναπτυξιακές δυνατότητες, τεχνική υποδομή, απορρίμματα, περιβάλλον κ.ά.). Εθελούσιες συνενώσεις. Δήμοι 15.000 - 20.000 κατοίκων στα Αστικά κέντρα. ( Με θεσμοθέτηση συμβουλίων γειτονιάς και συνοικίας).
Νομοί και Περιφέρειες (αιρετές) σε ενιαία βαθμίδα, παραμένουν αυστηρά (υπάρχουν και περιπτώσεις που είναι αναγκαία μερική επαναχάραξη ορίων), όπως έχουν προσδιορισθεί και διαμορφωθεί ιστορικά, γεωγραφικά, πολιτισμικά και εν πολλοίς σε κοινά υδρολογικά και φυσικά οικοσυστήματα που συμβάλλουν στην διαμόρφωση βιώσιμων προτάσεων και λύσεων. (Πολεοδομικά Συγκροτήματα και Μητροπολιτικές περιοχές, εντάσσονται στην πιο πάνω λογική. Νομαρχιακά διαμερίσματα ανά 150.000 – 200.000 κατοίκους, μητροπολιτικές περιοχές γίνονται πρόσθετες περιφέρειες…). Έχουμε δηλαδή κάτι ουσιαστικότερο, μικρές οντότητες με εξουσίες και δυνατότητες (Κατά το αρχαίο Αθηναϊκό πρότυπο των Δήμων και της Εκκλησίας του Δήμου…).
Απλοποιημένη παραλλαγή : Λειτουργούν ως Μητροπολιτικοί Δήμοι οι σημερινοί Νομοί και Επαρχίες με τις έδρες τους. Παραμένουν οι Δήμοι ως έχουν. Και κατ’ ευθεία αιρετή Περιφερειακή συγκρότηση. Μητροπολιτικό Συμβούλιο Δήμου και Περιφερειακό αντίστοιχα εκλέγονται με αντιπροσώπους των Δήμων έτσι απλά και με απλή (αναλογική) και ας τολμήσουμε! (Και φυσικά δεν χρειάζεται και η αντίστοιχη «κρατική» Περιφέρεια – επιστάτης - ανά δυο αιρετές, αυτό και αν είναι «συγκεντρωτική βλακεία» ολκής- ένα Υπουργείο δεν μπορεί να «συνδιαλέγεται» με 14 – 16 Αιρετές Περιφέρειες;).
Είναι μια άλλη, ματιά στο μεγάλο πρόβλημα της τοπικής κοινωνικής οργάνωσης και συμμετοχής.
**(Στην Αυστρία με 2.600 Δήμους αντιστοιχούν γύρω στις 3.000 κάτοικοι, στην Γαλλία αντιστοιχούν 1.600 κάτοικοι, στην Ελλάδα με 1.000 Δήμους ο μέσος όρος είναι 10.000 !!!, κατά το νέο Σχέδιο μάλλον αυτός πολλαπλασιάζεται. Μιλάμε ακόμη για Αυτοδιοίκηση;).
